İçindekiler
Prof. Dr. Yonca Tabak
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı
1-Sonbahar Aylarında Yaşanan Alerjik Sorunlar Neden Kaynaklanıyor? Sonbahar Alerjisini Tetikleyen Sebepler Nelerdir?
Sonbahar yaz aylarından çıkıp okulların başlamasıyla birlikte kış enfeksiyonlarına yüklüce maruz kalınan ve solunum yoluna ait hastalıkların en sık görüldüğü aylardır. Özellikle alerjik astım bronşit ve alerjik rinit olan hastalar viral enfeksiyonları sağlıklı çocuklara kıyasla daha zor ve uzun sürede atlattığı için bu dönemde daha çok etkilenirler. Zaten alerjiye bağlı burnu tıkalı olan çocuk bir de okullarda kısa sürede yayılan bu viral enfeksiyona yakalandığında kısa
sürede sinüzit gelişir. Sinüzit burun tıkanıklığı, burun akıntısı veya balgamlı öksürük/ geniz akıntısı şikayetlerinin 10 günde geçmemesi hali olarak tanımlanır. Sinüzitin varlığı astım açışından da risk oluşturur.
Nezle, grip gibi bu enfeksiyonların daha sık görülmesinin yanında özellikle ev tozu alerjisi olan çocukların, sonbaharın ev tozu akarlarının üreme ayı olmasından dolayı, bu aylarda alerjik sorunları daha fazla yaşaması söz konusudur.
Üçüncü bir neden ise Alternaria adı verilen doğada çürümüş yapraklarda sık görülen bir küf mantarının sonbahar yağmurlarıyla ve dökülen yapraklarla atmosferde artmasıdır. Özellikle ormanlık alanlara yakın yaşayan alerjik çocuklar bu durumdan daha çok etkilenir.
2-Sonbaharda Alevlenen Alerji İle Yetişkin Ve Çocuk Bireyler Ne Gibi Önlemlerle Baş Edebilir?
Özellikle sonbahar aylarında gerek çocuk gerekse yetişkinlerin alerji ilaçlarına ihtiyacının değerlendirilmesi için, enfeksiyon sezonu başlamadan, takip altında oldukları alerji uzmanına başvurmaları yerinde olur. Astım atakları ya da alerjik nezleye bağlı sinüzitleri gelmeden durdurmak için hastalığı kontrol altında tutacak alerji ilaçlarının bir an evvel başlanması gerekir.
Bunun yanı sıra daha az sinüzit olmayı sağlayan, sinüzit yapıcı mikrop özlerinden oluşan ve ağız yolu ile kullanılan bir mikrop aşısının okullar açılmadan başlanması kışın daha az enfelsiyon ve alerji atakları ile geçirilmesini sağlayacaktır. Bu dönemde beraberinde sağlıklı beslenenin düzenlenmesi, çocuğa kakaolu gıdalardan ve abur cuburdan uzak duracak bilincin verilmesi, kış aylarının hastalıklardan uzak geçirilmesine yardımcı olacaktır. Beraberinde D vitamini ve Probiotik takviyesi balık alerjisi olmayan çocuklara alerji uzmanı kontrolünde başlanması önerilen vitaminlerdir.
Küf alerjisi olanların ormanlık alandan uzak durması, ev tozu alerjisi olanların evlerinde alacakları toz önlemlerini sıkılaştırması da alerjik belirtileri azaltacaktır.
3-Sonbahar Alerjisinin Tanısı Nasıl Konulur? Tedavi İçin Neler Yapılıyor?
Sonbaharda sık görülen alerjiler ev tozu alerjisi ve Alternaria adı verilen bir küf alerjisidir. Her iki madde de solunum yolu ile etki eden alerjik maddelerdir. Bunlar 3 yaşın üzerindeki çocuklarda ve erişkinlerde alerji deri testi ile teşhis edilir. Alerji testlerinde çok fazla yanlış sonuç çıkabildiğinden ve bu durum tedaviyi etkileyebileceğinden, testlerin alerji uzmanı tarafından değerlendirilmesi çok önemlidir. 3 yaşın altında ise aynı testleri kandan yapmayı tercih ederiz.
Çıkan sonuca göre kökten çözüm dil altı damla aşı tedavisi başlamaktır. Dil altı damla aşı tedavisi 3 yaşından büyük çocuklara önerdiğimiz, dil altına damlatılarak uygulanan, yaklaşık 4 yıl sürmesi gereken, yavaş bir tedavidir. Amaç alerjik olunan maddeye çocuğu alıştırmak ve yeni alerjilerin eklenmesini önlemektir.
Ancak bu tedavi ilk 6 ay etkisini göstermez. Bu dönemde hastanın kontrolsüz kalmaması ve atak geçirmemesi için hızlı etkili kortizonlu sprey alerji ilaçları başlanır. Aşı etkisini gösterdikçe ilaçlar yavaş yavaş kesilir. Dil altı aşı tedavisi olmadan ilaçlardan kurtulmak genellikle mümkün olmaz.
Ev tozu akarlarına karşı alınacak ev önlemleri, halıların evden uzaklaştırılması, yatak yastık için özel alerji kılıfı kullanılması, evde küfe neden olabilecek aşırı toprak ve yapraklı bitkiler bulundurulmaması da alınması gereken ek önlemler grubunda yer alır.
Ek öneriler; Sonbahar ve kış aylarının sağlıklı geçirilmesi, okul devamsızlığının ve başarısızlığın önlenmesi için çocukların sağlıklı beslenmesi, reflüyü tetikleyici kakaolu çikolata, gofret, kakaolu fındık ezmeleri veya kakaolu gevreklerden uzak tutulması çok önemlidir. Sadece alerjik çocuklar için değil bütün çocuklar için geçerli olan bu önleme, gece beslenmesinin kesilmesinin de eklenmesi gerekir. Çocukların yatmadan önceki iki saat içinde süt içmek veya yemek yemek gibi alışkanlıkları bırakması, bol çiğ meyve sebze ve zeytinyağlı sebze yemekleri ile balık tüketmesi kışı daha az hastalıkla geçirmelerini sağlayacaktır.
Prof. Dr. Yonca TABAK
Çocuk Alerjisi ve Astım Uzmanı
