Astım tekrarlayan bronş daralması atakları ile seyreden bir hastalıktır. Daralan bronşlar çocuk veya erişkinde öksürük, hırıltı ve nefes darlığı belirtilerine yol açmaktadır. Tekrarlayan bronş daralması atakları alerjik zeminde gelişen bronş hassasiyetinden kaynaklanır. Bronşların iç yüzeyi alerjinin yol açtığı yanık benzeri bir iltihap nedeniyle şiş, kırmızı ve hassas haldedir. Bu hassas bronşlar soğuk algınlığı, kimyasal, sigara dumanı veya egzersiz gibi bir uyaranlarla spazm geçirir.
Egzersiz bu etkenler içinde astıma bağlı hayat kalitesini en çok bozan uyarandır. Egzersiz özellikle soğuk ve kuru havada yapıldığında hastada öksürük ve nefes darlığına yol açmaktadır. Çocuklarında astım belirtilerinin egzersizle ve terlemeyle tetiklendiğini gören anneler çocuklarının fiziksel aktivitelerini kısıtlama yoluna gitmektedir. Aktiviteleri kısıtlanan çocuklar dışarı çıkmak yerine ev içinde daha çok zaman geçirmekte ve ev içi alerjenlere daha çok maruz kalmaktadırlar. Ayrıca hareketsiz hayat çocuklarda obeziteye yol açmakta ve obezite ve fazla tartılı olmak da astım belirtilerini 2 kat artırmaktadır.
Sonuç olarak astımın egzersiz sonucu alevlenmesi hareketsizliğe, hareketsizlik te astımın ağırlaşmasına yol açmaktadır. Bu bir kısır döngüdür. Bu kısır döngünün bir yerden kırılması gerekmektedir. Çocukların astım alevlenmesine yol açmadan spor yapmasını sağlamak bu kısır döngüyü kıracaktır. Çocuk hem dışarıda daha çok zaman geçirecek hem de obeziteden uzaklaşacaktır. Aynı durum erişkin astım hastaları için de geçerlidir.
Astım hastalarının egzersize bağlı astım alevlenmesi yaşamadan spor yapmasının sağlanması hastalığın astım ilaçları ile kontrol altına alınması ile mümkündür. Doktor kontrolünde ilaç tedavisi ile öksürük, hırıltı belirtileri baskılanan erişkin yada çocuk astım hastaları rahatça spor yapabilmektedir. Spor aktivitesine başlamadan önce yapılacak ısınma hareketleri de egzersize bağlı öksürük ve astım alevlenmesini önleyecektir.
Spor ve egzersizin mutluluk hormonu diye adlandırılan endorfin salgılatıcı etkisi vardır. Bir çok erişkin yada çocuk alerjik astım hastası kaygı ve stres ile astım alevlenmesi yaşamaktadır. Kaygıyı ve stresi uzaklaştıran endorfin hormonunun alerjik hastalıklardaki psikosomatik alt yapıyı dengeleyici etkisi vardır.
Kaygı ve stresin reflüye neden olma ve dolaylı yoldan astım alevlenmesine yol açıcı etkileri de vardır. Spor ve sporun salgılattığı endorfin hormonu psikolojik stres ve kaygıyı azaltarak reflü oluşumunu engelleyecek ve astımın reflüye bağlı alevlenmelerini durduracaktır.
Aerobik sporlar; koşarak yapılan voleybol, basketbol, futbol, tenis gibi kara sporlarının; soluma kapasitesini artırıcı ve bronş çapını genişletici etkileri olduğu bilinmektedir. Bu sporların düzenli olarak yapılması hem egzersize bağlı astım alevlenmelerini engelleyecek hem de genel anlamda astım bulgularının azalmasına neden olacaktır.
Yüzme de astıma çok iyi geldiği bilinen bir spor dalıdır. Ancak kapalı yüzme havuzlarında yapılan yüzme sporu bu alanlarda var olma olasılığı yüksek küf mantarlarına maruziyeti artıracaktır. Küf mantarı sporlarının çocuk veya erişkinde astım ataklarını tetikleyici etkisi bilindiğinden kapalı alanlarda yüzme astım hastalarına önerilmemektedir. Ayrıca havuz suyu temizliğinde kullanılan klorun da astımı alevlendirici etkisi olması yüzmenin bu hastalara spor aktivitesi olarak önerilmemesine neden olmaktadır.
Aerobik egzersiz ve yüksek volümlü nefes alıp verme en iyi bronş genişleticidir. Uzun vadede astım bulguları yaşaması istenmeyen çocuk astım hastalarının spora yönlendirilmesi ve spor yaparken sıkışmalarının engellenmesi için uygun ilaç tedavisinin düzenlenmesi çok önemlidir. Sporun iyileştirici etkileri ile çocukların bir süre sonra ilaç ihtiyacı olmadan da spor yapabilmeleri mümkün olacaktır.
