İçindekiler
Selenyum
C vitamini, A vitamini, E vitamini ve selenyum bilinen en etkin antioksidanlardır. Avrupa’da 1975’de ortalama günlük 60 mg olan gıda ile selenyum alımının, 2010 yılı itibariyle 30-40 mg’ a düştüğü gözlenmiştir. Ekmek yapımında kullanılan tahılların niteliği ve yeni ekmek yapım teknolojileri bu azalmadan sorumlu tutulmaktadır. Kümes hayvanları, deniz ürünleri, et, sarımsak, soğan ve kırmızı biber selenyumdan zengin gıdalardır.
Yapılan çalışmalarda, astımlı hastaların kan selenyum düzeylerinin düşük olduğu gözlenmiştir. Hamilelikte selenyumdan fakir beslenmenin bebekte selenyum eksikliğine yol açtığı ve kan selenyum düzeyleri düşük doğan çocuklarda ileride daha fazla astım geliştiği görülmüştür.
E Vitamini
1950’lerde günde 13-15 mg olan gıda ile E vitamini alımı günümüzde günlük 10 mg’ a düşmüştür. Önemli bir antioksidan olduğu bilinen E vitamininden zengin yeşil yapraklı sebze, fındık-ceviz gibi kabuklu yemiş ve hububatların diyette daha az yer alması günlük alımı düşürmektedir. E vitamini eksikliğinin çocuklarda alerji gelişimini artırdığı; çocuk astımına ve alerjik nezleye yol açtığı görülmektedir.
A ve C Vitamini; Flavonoidler
Astımlı hastaların diyetlerinde A ve C vitamininin yetersiz olduğu ve kan C vitamini düzeylerinin de düşük olduğu gösterilmiştir. C vitamininden zengin portakal, mandalina, kivi gibi gıdalardan zengin beslenmek astımı olan çocuklarda hastalığın seyrine olumlu etki etmektedir. Benzer şekilde flavonoid (P vitamini)’ den zengin muz, elma ve elma suyu tüketmenin de çocuklarda astım belirtilerini azalttığı gözlenmiştir.
Omega 3, Omega 6 Yağ Asitleri
Batılı beslenme tarzında omega-6 yağ asidi içeren margarin ve bitkisel yağlardan zengin; omega 3 yağ asidi içeren taze yağlı balıklardan (ton balığı, somon, alabalık) ve tereyağı gibi hayvansal yağlardan fakir beslenme ağırlık kazanmıştır. Kalp sağlığı için yapılan önerilerin bu yönde katkısı olmuştur. Diyette omega 3’ün azalması ; omega-6 ‘nın artması çocuklarda alerji ve astım gelişimini arttırmaktadır. Omega 3 yağ asidinden zengin yağlı balık veya balık yağı tüketmenin, zeytin yağı ağırlıklı Akdeniz diyeti uygulamanın çocuk ve erişkinlerde astım riskini azalttığı gösterilmiştir.
D Vitamini
Dünya’da alerji ve astım sıklığındaki hızlı artıştan kısmen D vitamini eksikliği sorumlu tutulmaktadır. Kışın kapalı alanlarda daha çok vakit geçirmek, yazın ise cilt kanseri endişesi ile daha az güneşe çıkmak D vitamini sentezinin azaltmaktadır. Özellikle çocuklarda D vitamini eksikliğinin astımı ağırlaştırdığı görülmektedir.
Alerji Ve Astım Hastaları İçin Beslenme Önerileri
- Antioksidanlardan zengin havuç, yeşil yapraklı sebze, tam tahıllı ekmek, fındık-ceviz gibi kabuklu yemişler tüketilmesi
- C vitamininden zengin portakal, mandalina, çilek, kivi ağırlıklı olarak tüm meyvelerin diyette bol yer tutması
- Flavonoidden zengin muz, elma ve elma suyu tüketiminin artırılması
- Omega 3 ‘den zengin taze yağlı balık ve zeytin yağının bol tüketildiği Akdeniz diyetinin tercih edilmesi
- Anne adaylarının hamilelikte antioksidan ve omega 3’den zengin beslenmesi
- Doymuş bitkisel yağ içeren hazır paketlenmiş gıdalardan uzak durulması
- Mümkün olduğunca doğal, taze hazırlanmış gıdaların tercih edilmesi
- Kış aylarında da güneşe çıkılması
- Çocuklara hangi yaşta olurlarsa olsunlar kışın D vitamini takviyesi yapılması
- D vitamini dışındaki vitamin ve minerallerin hap şeklinde değil mümkün olduğunca gıdalar yolu ile alınması
Prof. Dr. Yonca TABAK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı
