Çocuklarda Alerjik Rinit (Alerjik Nezle)

Çocuklarda Alerjik Rinit-Nezle Nedir?

Alerjik rinit, bağışıklık sisteminin polen, toz, hayvan tüyü gibi zararsız maddelere aşırı tepki vermesi sonucu oluşan bir alerjik hastalıktır. Bu durum, burun mukozasının iltihaplanmasına neden olarak burun akıntısı, tıkanıklık, hapşırma ve kaşıntı gibi belirtilerle kendini gösterir. Alerjik rinit, genellikle mevsimsel veya yıl boyu süren bir rahatsızlık olarak iki şekilde görülür.

Mevsimsel alerjik rinit (saman nezlesi) genellikle ilkbahar ve yaz aylarında, polen yoğunluğunun arttığı dönemlerde ortaya çıkar. Yıl boyu süren alerjik rinit ise ev tozu akarları, küf mantarları veya evcil hayvanlara maruz kalma gibi durumlarla tetiklenir. Alerjik rinit, çocuklarda sık görülen bir sağlık sorunudur ve yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyebilir.

Alerjik rinit, çocuklar arasında oldukça yaygındır ve dünya genelinde yaklaşık her beş çocuktan birini etkiler. Özellikle genetik yatkınlığı olan çocuklarda, alerjik rinitin görülme sıklığı daha yüksektir. Araştırmalar, alerjik rinitin okul çağındaki çocuklarda yaygın bir problem olduğunu ve bu durumun uyku düzenini, konsantrasyonu ve genel sağlık durumunu olumsuz etkilediğini göstermektedir.

Çocuklarda alerjik rinit, erken teşhis ve doğru tedavi ile kontrol altına alınabilir. Ancak tedavi edilmediği durumlarda, sinüzit veya astım gibi daha ciddi solunum yolu hastalıklarının gelişimine zemin hazırlayabilir. Bu nedenle, belirtilerin fark edilmesi ve bir çocuk alerji uzmanına başvurulması büyük önem taşır.

Çocuklarda Alerjik Rinit Neden Olur?

Çocuklarda alerjik rinit, genellikle genetik yatkınlık ve çevresel faktörlerin bir kombinasyonu sonucu ortaya çıkar. Alerjik hastalıklar, genetik bir temel üzerine inşa edilebilir. Eğer ebeveynlerden biri veya her ikisi de alerjik rinit, astım veya diğer alerjik hastalıklara sahipse, çocuğun alerjik rinit geliştirme riski artar.

Bağışıklık sistemi, zararsız çevresel maddeleri (alerjenler) yanlışlıkla bir tehdit olarak algılayabilir. Bu durum, histamin ve çeşitli kimyasalların salgılanmasına neden olarak burun mukozasında inflamasyona ve alerjik reaksiyon belirtilerine yol açar.

Erken yaşta mikroorganizmalarla yeterince temas etmemek veya aşırı steril bir ortamda büyümek, bağışıklık sisteminin dengeli bir şekilde gelişimini engelleyebilir.

Çocuklarda alerjik riniti tetikleyen faktörler;

• Polenler ve mevsimsel değişimler,
• Ev tozu akarları,
• Hayvan tüyleri veya salgıları,
• Küf mantarı,
• Hava kirliliği,
• Soğuk hava ve iklim değişiklikleri olarak sayılabilir.

Çocuklarda Alerjik Rinit Tanısı ve Tedavisi

Çocuklarda alerjik rinit tanısı, detaylı bir öykü alma, fiziksel muayene ve gerekli durumlarda laboratuvar testleri ile konur. Fiziksel muayenede çocuğun burun deliklerinde tıkanıklık, şişlik veya soluk renkli mukozanın varlığı incelenir. Alerjenlere karşı duyarlılığı ölçmek için “Alerji Deri Testi” adı verilen ve cilt üzerine küçük miktarlarda alerjen koyup- delme işlemine yanıtı ölçen testler kullanılır. Spesifik IgE ölçüm testleri ile de ile çocuğun belli maddeler karşı alerji yanıtı kandan ölçülür. Kan testleri ve deri testi birbirini tamamlar nitelikte olup, çocuklarda birlikte yapılması tercih edilir.

Çocuklarda alerjik rinit tedavisi, çocuğun semptomlarını hafifletmek, yaşam kalitesini artırmak ve alerjen maruziyetini azaltmaya yönelik yöntemlerden oluşur.

Çocuklarda Alerjik Rinit (Alerjik Nezle) Tedavisi

1- Alerjenden korunma

Çocuklarda alerjenlerden korunmak için çevresel önlemler olarak şunlar uygulanabilir.

• Polenlerden korunma
• Ev tozu akarlarını azaltma
• Hayvan atıklarını yok etme
• Küften ve rutubetten korunma
• Sigara ve kimyasallardan uzak durma

2- İlaç tedavisi

Tıbbi tedavi olarak yangı giderici-ödem çözücü düşük doz kortizonlu burun spreyleri, tuzlu su /deniz suyu içeren spreyler, antihistaminik ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar alerjiyi kontrol edici etkiye sahiptir, alerjiyi ortadan kaldırmazlar. Ancak ihtaiyaç olduğu sürece, doktor kontrolünde kullanımları, Alerjik nezleye bağlı burun tıkanıklığı, orta kulak enfeksiyonu, kulak sıvısı, duyma kaybı, sinüzit, genizeti, astım gibi komplikasyonları önler.

3- Dilaltı Damla Alerji Aşı Tedavisi

Alerjik yanıtı kökten azaltma etkisine sahip tek tedavi yöntemi Dilaltı Aşı Tedavisidir. Dilaltı damla ya da sprey aşılar, iğnesiz immunoterapi olarak geliştirilmiş olup, evde tedavi imkanı sunmaktadır.

Aşılar havayolunda alerji yapan, ev tozu akarı ve çimen poleni gibi alerjilere karşı, 5 yaş sonrası, çocuk alerji uzmanı denetiminde başlanmakta olup, 3-5 yıl gibi uzun bir süre boyunca düzenli olarak uygulanır ve daha uzun vadeli iyileşme sağlar.

4- Enfeksiyondan Koruyucu Diyet

Alerjisi olan çocuklar bağışıklık sistemini güçlü tutmak için hem Reflü, Astım ve Enfeksiyondan Koruyucu Diyet’e uygun hem de genel anlamda günümüz çevresel bağışıklık bozucularından uzak tutucu Antioksidan Beslenme esaslarına uygun beslenmelidir. (Bakınız; Çocuklar ve Alerji Kitap- Prof. Dr. Yonca Tabak)

Çocuk Alerjik Rinit Tedavi Hedefleri

Çocuğun yaşam kalitesini yükseltmek, burnunu açık tutarak gece rahat uyuyabilmesini ve bu sayede büyüyebilmesini sağlamak, minimum antibiyotik gereksinimi ve genizeti ve bademcik ameliyatlarından uzak durmak çocuk alerji ve bağışıklık (immünoloji) uzmanı kontrolünde tedavi hedefleri olmalıdır.