Ev Tozu Akarı (Mite) Alerjisi: Korunma ve Tedavi Yolları

Astım çocuklarda yüzde 90 alerjik kökenli olup, bazen alerjik bronşit olarak da adlandırılmaktadır. Gerek Dünya’da gerekse ülkemizde alerji en çok ev tozu akarına karşı gelişmektedir.

Peki Ev Tozu Akarı Nedir?

Ev tozu akarları çevremizde gözle göremeyeceğimiz büyüklükte yaşamlarını sürdüren böcek ailesinden canlılardır. Ev tozu akarları insanların deri döküntüleri ile beslenirler. BU yüzden insanların yaşadığı kapalı alanlarda en fazla varlık gösterirler. Ev tozu akarlarının vücut parçacıkları ve dışkıları ile ortama saldıkları proteinler insanlarda en fazla alerji yapan maddelerdir. Akarlar sıcak ve nemli ortamı severler. Bu yüzden evler, özellikle yatak odaları aynı zamanda bol deri döküntüsü yani besin içerdiği için akarların an fazla barındığı alanlardır. Ev tozu akarları alerjik astım bronşite yol açabildiği gibi alerjik nezleye de neden olabilmekte; çoğu zaman solunum sistemi bir bütün olarak tutularak alerjik astım ve alerjik nezle bir arada görülmektedir.

Ev Tozundan Korunma Önlemleri Şart!

Alerjik solunum yolu hastalıklarının tedavisinde ana hedef hastanın çevresindeki ev tozu akar miktarını en aza indirmektir. Bu yönde ev içinde alınması gereken bir dizi önlem vardır. Bu önlemlerin içinde en önemlisi evden halıların kaldırılmasıdır. Dokuma halılar, ister elde ister fabrikada dokunmuş olsun, ister sentetik isterse yün olsun, ev tozu akarları için önemli bir yaşam alanı oluşturmaktadır. Akarlar bakteri değildir. O nedenle anti-bakteriyel halılar ev tozu akarından korumaz. Halının anti-alerjik olarak tanıtılması da doğru değildir, çünkü halının yapıldığı malzeme değil, halının akarlar için barınma alanı olarak, varlığı sorun teşkil etmektedir.

Ev Tozu Alerjisinde Hava Temizleyiciler Fayda Etmez!

Ev tozu akar parçacıkları ağır olduğundan uzun süre havada asılı kalamazlar. Yerde yürürken havalanır, yürüyen kişinin solunum sistemine ulaşır ve sonra hızla yere geri çökerler. Bu nedenle bu parçacıkların uzaklaştırılmasında hava temizleyiciler fayda sağlamaz. Halıları yerde dururken elektrik süpürgesiyle yıkamak alerjenin uzaklaştırılmasına fayda sağlamadığı gibi bir de halıyı nemlendirerek akarların daha fazla yaşamasına neden olur. Buharlı temizlik robotları yüksek ısıyla akarları öldürür; ancak dışkı parçacıklarını uzaklaştırmada yetersiz kalır.

Ev Tozundan Korunmanın Tek Yolu, Halıları Kaldırmak

Sonuç olarak; ev tozu akarı alerjisi olan çocuk ve yetişkinlerin akarlardan uzak durmalarının tek yolu halıların kaldırılmasıdır. Halı yerine çamaşır makinesinde yıkanabilecek ince örgü kilimler kullanılmalıdır. Kilimler 60 derecede yıkandığında hem ev tozu akarları ölür; hem de akarların dışkı parçacıkları suyla uzaklaştırılmış olur. Altmış derecede yıkanmaya uygun olmayan kilimlerin 40 derecede yıkanması ve hasta odası dışındaki alanlarda kullanılması mümkündür.

Bilinçsizce Ev Havasını Nemlendirmek Doğru Değil!

Ev tozu akarları nemli iklimlerde ürerler. Ev içi nem oranının %50’yi geçmemesinin sağlanması gerekir. Bazı evlerde kalorifer nedeniyle hava çok kuru olabilir. O zaman bir nem ölçer yardımıyla nemin derecesini belirleyip kalorifer peteklerine su koyarak veya buhar aletleri kullanarak ev içi nem artırılabilir. Ancak ev içi havasının nemi %50’den yüksek ise o zaman bu tip nem artırıcı önlemler yerine nemi giderici girişimler söz konusu olacaktır. Bu yönde ev içi havasının nemini alıp suya çeviren nem giderici aletler kullanılabilir.

HEPA Filtreli Elektrik Süpürgeleri Etkili

Ev içinde temizliğin HEPA filtreli özel süpürgelerle yapılması gerekir. Koltukların üzerinin de bu makinelerle alınması ev tozu maruziyetini azaltacaktır. Ev temizliği yapılırken süpürgenin arkasından çıkan havadaki ev tozu akar miktarının ne oranda azaldığı sorgulanıp elektrik süpürgesi öyle satın alınmalıdır.

Yatak Yorgan Yastık İçin Alerji Kılıfı Kullanılmalı

Ev tozu önlemlerine önemli katkıda bulunacak bir diğer girişim de akarları geçirmeyen yatak yastık yorgan kılıflarının kullanılmasıdır. Yapılan çalışmalar akar temasının en fazla yatak yorgan ve yastıktan gece uyku sırasında geliştiğini göstermektedir. Alerji kılıfları yatak, yorgan, yastıktaki akarların kişiye geçişini engellemektedir. Bu kılıflar çok sıkı dokunmuş özel pamuklu kumaşlardan yurtdışında üretilmekte ve ülkemize ithal edilmektedir.

Tek Kökten Çözüm: Dilaltı Damla Aşı Tedavisi

Çocuk ve yetişkinlerde ev tozu alerjisi tedavisinin temelinde bu önlemler yatmaktadır. Bu temelin üzerine, alerjik olunan maddenin artan miktarlarda dil altından vücuda uygulanması prensibiyle çalışan “dil altı damla aşı tedavisi” (sublingual immunotherapy) hastalığı kökten çözme yolunda çok büyük başarı sağlamaktadır.