Son yıllarda çocukların beslenmesine giren ve artık yaşamlarının bir parçası haline gelen, hiçbir besleyici değeri olmayan, ancak çocukların tüketmekten hoşlandıkları bazı gıdalar zaman geçtikçe astım bulgularının gelişmesine neden oluyor. Tekrarlayan öksürükler ve hırıltılı hastalıklar belirdikçe; bir de beraberinde gelen iştahsızlık maalesef ailelerin çocukların tüketmekten hoşlandıkları bu gıdaları daha da çok diyete sokması ile sonuçlanıyor.
Günümüzde hamburger, patates kızartması, ketçap, mayonez ve kolalı içecek 5 ‘lisi birçok çocuğun günlük beslenmesinin bir parçası haline gelmiş durumda. Ancak yapılan çalışmalar gösteriyor ki haftada 1 ve daha fazla hamburger tüketmek çocuklarda astım riskini belirgin biçimde artırıyor. Haftada 3 ve daha fazla hamburger tüketen çocuklarda ise astım riski hiç tüketmeyenlere kıyasla % 40 artıyor. Oldukça yüksek olan bu rakam dikkatleri çocuklarımızın beslenmesine yeniden çekmek için iyi bir neden. Unutulmamalıdır ki, en iyi tedavi hastalığı olmadan önleyen koruyucu tedavidir.
Çoğu günümüz çocuğu artık yağlı, yüksek kalorili, vitamin değeri düşük hazır gıdaları tüketmeyi taze sebze meyve yemeye tercih ediyor. Çikolata, kakaolu puding, ekmek üzerine sürülen kakaolu fındık ezmeleri,kakaolu süt neredeyse bütün yuva ve anaokullarının beslenme listelerine girmiş durumda.
Çocukların süt ve benzeri sütlü gıdaları tüketmeleri için özellikle kullanılan kakao ; kahve ile aynı aileden gelen güçlü bir kafein kaynağı. Bunları gün içinde tüketen çocuğun midesinde asit salgısı artarken aynı zamanda kafeinin mide başını gevşetici etkisi de duruma eklenince asitli mide içeriği yutma borusundan yukarı çıkıyor. Çıkarken yolunun üzerindeki birçok dokuya zarar vererek ilerleyen asit önce yutma borusunun alt ucunu yakıyor, daha sonra yukarı çıkıp soluk borusuna ulaşıyor. Önce ses telleri, ardından bronş mukozası ve hatta burun ve sinüslere kadar kaçtığı bilinen bu asitli içerik dokularda yaptığı hasarla tekrarlayan ve uzun sürede iyileşmeyen öksürükler ve hırıltılı hastalıklara neden oluyor.
İştahsızlaşan çocuk yeter ki bir şeyler yesin mantığı ile hamburger, ketçap, patates kızartmasına yönelen, hatta daha fazla kakaolu, çikolatalı ürün tüketmesine izin veren aileler bu kısır döngü içerinde ne yapacaklarını şaşırmış halde o doktordan bu doktora koşturup duruyor.
Yaşanan bu durumun adı reflü. “Çocuklarda da reflü olur mu ? “diye düşünen birçok anne babanın aklına bile gelmeyen bu durum artık maalesef günümüzde birçok çocuğun yaşadığı bir trajedi haline geldi. Neden olduğu anlaşılamayan havlar tarzda gece öksürükleri, ses kısıklığı , uzun süre antibiyotiklere rağmen geçmeyen balgam, iştahsızlık, karın ağrısı, mide bulantısı, geğirme, ağız kokusu ve diş gıcırdatma gibi belli belirsiz bulgularla doktor karşısına gelen bu çocuklarda çoğu zaman gereksiz yere astım tedavisi uygulandığı da görülmektedir Oysa ki , çocuğun beslenmesinin yeniden düzenlenmesi ile kolaylıkla geçebilecek olan reflünün önlenmesi, tüm bu solunum problemlerini ortadan kaldırmaya yetmektedir.
Çocuklarda reflü tanısı doktorun hastalık öyküsünden yola çıkarak koyacağı bir tanıdır. Özgün bir tanı metodu olmayan reflünün tanısı tedaviden alınan yanıtla kesinleşir. Reflü tedavisi ile karın ağrısı, mide bulantısı düzelen, iştahı açılan çocuğun öksürük atakları, ses kısıklığı yakınmaları da geçtiğinde doğru yolda olunduğu anlaşılır.
Kafein içeren kola, çay, kahve, buzlu çay gibi içeceklerin çocukların beslenmesinden çıkarılması gerekmektedir. En büyük kafein kaynağı olan kakao ise artık bir süt tükettirme aracı olarak kullanılmamalıdır. Mutluluk hormonu olarak bilinen endorfin salgılattığı düşünülen çikolata ve içeriğindeki kakao çocuklarda bir tür bağımlılık yaratmaktadır. Oysa başta yaşanacak zorluk göğüslenerek bir süre kakao ve çikolatalı gıdalar diyetten çıkarılırsa, çocuğun daha sağlıklı beslenme alışkanlıklarına yönelmesi çok da uzak değildir. Bu gıdaları tüketmediğinde iştahı açılan çocukta tatlı gereksinimi bol antioksidan içeren meyve tatlıları; kuru meyve ve kuru yemişlerden yapılmış tatlılarla karşılanırsa hem kafeinden uzak durulmuş hem de günümüzün bir diğer sorunu olan hava kirliliğinin zararlı etkileri ile de mücadele edebilecek daha güçlü bir bağışıklık sistemine kavuşulmuş olur. Unutulmamalıdır ki; bol meyve, sebze ve balık içeren Akdeniz Diyeti astım ve alerjik hastalıklardan koruduğu kanıtlanan tek beslenme şekli olarak kabul edilmektedir.
Çocuk Beslenmesinden Uzak Tutulması Gereken 10 Gıda
- Çikolata ve kakaolu gıdalar
- Kakaolu fındık ezmeleri
- Kolalı içecekler
- Çay, kahve ve buzlu çay
- Patates kızartması, cips
- Ketçap
- Mayonez
- Hazır meyve suları ve gazlı içecekler
- Hamburger, pizza, lahmacun
- Yoğun baharat içeren sucuk, çiğ köfte vb. gıdalar
Prof. Dr. Yonca TABAK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı
