Türk Jinekoloji ve Obstetrik Derneği verilerine göre 2001 yılında ülkemizde ! olan sezeryan doğum oranları 2009 yılı itibariyle % 47’e yükselmiştir. Sezeryan doğumların % 50’den fazlası anne isteği ile gerçekleşmektedir. Sezeryan doğum çocukta astım görülme sıklığını % 20 artırıyor. Gıda alerjisi sıklığının da sezeryan doğuma bağlı arttığı gösterilmektedir. Bu ilişki alerjik anneden doğan bebekte daha güçlüdür.
Normal her insanın bağırsaklarında kolonize olmuş bir bakteri florası vardır. Bebeğin ileride gıda alerjisi geliştirmemesi için bağırsaklarındaki zararsız bakteri florasının ilk oluşum aşamasındaki yapısı çok önemlidir. Bebek doğduğunda bağırsakları sterildir. Doğum sırasında annenin bakteri florasıyla ilk temasını gerçekleştirmek suretiyle kendi bağırsak florası oluşur. Yapılan çalışmalar sezeryan ile doğan bebeklerin bağırsak florasında yararlı bakteriler olarak bilinen Bacterioides ve Bifidobakterium’un alerjik olmayan çocuklara kıyasla daha az olduğunu göstermektedir. Bu yararlı bakteriler bebeğin erken dönemde gıdalara tolerans geliştirmesini sağlarken, ileri yaşlarda da alerji ve astım görülme riskini azaltmaktadır.
Dünya’da alerjik hastalıklardaki artışın nedeni araştırılırken; çocuklarda alerji ile ilgilenen bilim adamları tarafından yürütülen araştırmalardan en kapsamlısının “Hijyen Hipotezi” dir. Bu hipotezde bağışıklık sistemini bir teraziye benzetebiliriz.
Bağışıklık sistemi, bir terazinin iki kolu gibi birbirinin aksi yönünde çalışan iki farklı sistemden oluşuyor. Bir kol mikroplarla savaşıyor; diğer bir kol alerjik reaksiyonlardan sorumlu tutuluyor.
Bağışıklık sistemi mikroplarla ne kadar çok temas ederse; alerjiden o kadar çok uzaklaşıyor. Tam tersi mikropla mücadele ne kadar kısıtlanırsa; bağışıklık sistemi de alerji yönüne kayıyor. Günümüzde aileler, bir yandan çocuklarını hastalıklardan korumaya çalışırken diğer bir yandan alerjik reaksiyona yatkın hale getiriyor.
Normal doğum sırasında annenin doğum kanalındaki zararsız mikroplarla temas eden bebek bağışıklık sistemini doğru yoluna oturtacak ilk doğal uyarıyı bu sırada almış oluyor. Oysa ki; sezeryan doğum ile dünyaya gelen bebekler tamamen steril bir artamda doğdukları için bu sırada hiçbir mikrop teması söz konusu olmadığında bağışıklık sistemi alerji yönüne kayıyor.
Özellikle ailesinde alerjik hastalık öyküsü bulunan anne adayları tıbbi bir zorunluluk olmadıkça sezeryan doğumu tercih etmemelidirler.
Prof. Dr. Yonca TABAK
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı
