İçindekiler
Çocuklarda aşı tedavisi en sık iki formda uygulanır. İğneli cilt altı aşı tedavisi ve iğnesiz dilaltı aşı tedavisi. Her iki formda da hedef çocuğu alerjik olunan maddeye az dozlarla çok yavaş alıştırmaktır. Ancak bunu yaparken de alerjik yan etkiden de kaçınmak hedeflenir. Bu bağlamda, İğneli aşı tedavisi çocuklarda hem alerjik yan etki potansiyeli yüksek olduğu için hem de uygulama doktora bağımlı olduğu için genellikle tercih edilmez. İlk planda dillatı tablet ya da dilaltı damla aşı tedavisi tercih edilir. Genellikle, alerjisi olan çocuk astım hastalarına ve alerjik nezlesi olan çocuklara uygulanır. Her alerjik çocuk astım hastası aşıya uygun olmayabilir. Öncelikle alerji deri testi uygulaması sonrası çocuk alerjisi uzmanınca aşıya uygunluğun değerlendirilmesi gerekir. Dil altı alerji aşıları ile çocuklarda ciddi alerjik reaksiyon görülme riski çok çok düşük olduğundan evde aileler tarafından uygulanır. Aşının içerisinde sadece alerjik olunan madde yer alır. Aşının içerisinde kortizon bulunmaz. Haftada 3 gün şeklinde günde 1 kez uygulanan Dil Altı Aşı tedavisinde aşı uygulama süresi en az 3 yıl, en fazla 5 yıldır. Uygulama sürecinde dil altından emilen alerjik maddeye karşı vücutta tolerans gelişir. Aşı tedavisinde amaç çocuklarda alerjik astım ve alerjik nezle tedavisinde kullanılan koruyucu kortizon esaslı ilaçlara ihtiyacın ortadan kaldırılmasıdır.
Dil Altı Damla Aşı Tedavisinde Başarı Nasıldır?
Aşı tedavisi almayan alerjik bronşit / çocuk astım hastalarında ergenlikte hastalığın geçme olasılığı % 50-60 olarak bildirilmektedir. Her iki çocuktan birisi bu hastalığı atlatamamaktadır. Koruyucu ilaç ihtiyacı devam etmektedir. Çocuk astımında aşı tedavisi ile hastalığın atlatılma olasılığı % 90’ın üzerine yükselmektedir. Güvenilir bir uygulama olduğundan koruyucu ilaç almak zorunda olan astımlı tüm hastalar Dil Altı damla aşıya uygun olup olmadıkları yönünde değerlendirilmelidir ve ailelere bu seçenek sunulmalıdır.
Alerjik astım çevremizdeki birçok faktörden, yaşam stillerinden ve genetik faktörlerden sıklıkla etkilenen bir hastalıktır. Ne sadece aşı tedavisi, ne de sadece ilaç tedavisi etkilidir. Aşı tedavisinin ilaç tedavisiyle bir süre bir arada yürümesi, bu aşamada hastanın çevre şartları, yaşam stili düzenlenmesi ve tedavi bitimine kadar çocuk alerji doktoru kontrolünde takip edilmesi gerekir. Bu uygulamalardan birisi eksik kaldığında başarı şansı düşer.
Dünya'da Aşı Tedavisi Uygulaması Nasıldır?
Son dönemde tüm Avrupa’da yapılan alerji aşı tedavilerinin % 60-70 oranında damla aşı şeklinde yapıldığı gözlenmektedir. Amerika Birleşik Devletlerinde de onay alan dil altı alerji aşıları bu ülkede de uygulanmaktadır. Bu konuda son gelişmeler ışığında Avrupa’da çimen/ot polenine karşı dil altı alerji aşılarının tablet formlarının geliştirildiğini biliyoruz. Amerika Birleşik Devletleri’nde de ev tozu akarlarına karşı tablet aşılar geliştirilme aşamasındadır. Yakın zamanda ülkemizde de uygulanmaya başlayacağımız bu aşılar özellikle bahar aylarında polenlere maruz kalınması sonucu gelişen mevsimsel alerjik nezle ve alerjik astım bronşit tedavisinde yerini almaya başlamıştır. Kısa zaman sonra ev tozu akarlarına yönelik de dil altı tablet formda aşıların ülkemize gelmesi beklenmektedir. Bu gelişme çocuk astım hastalarının tedavisinde önemli bir adım sayılmaktadır.
Prof. Dr. Yonca Tabak
Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Uzmanı, Çocuk İmmünoloji ve Alerji Hastalıkları Uzmanı
